Etkileşimli kitap okuma, çocuğa bir kitabı baştan sona okuma anlamına gelmemekte olup
yetişkin ile çocuğun rollerini değiştirmesi sonucu yetişkinin aktif bir dinleyici olması ile
çocuğun dikkatinin kitapta bulunan resimlere çekilmesi, resimler hakkında konuşulması,
çocuğa okunan hikaye ile ilgili çeşitli sorular yöneltilerek çocuğun aktif katılımının sağlanması
anlamına gelmektedir.
ETKİLEŞİMLİ KİTAP OKUMA DİL GELİŞİMİ İÇİN NEDEN ÖNEMLİDİR?
Çocuğun,
✔ Kendini ifade etme şansı artar.
✔ Sözcük dağarcığı artar ve dili uygun şekilde kullanma becerisi gelişir.
✔ Dinlediğini anlama, öyküleme ve anlatım becerileri gelişir.
✔ Harfleri, logoları, sembolleri tanıma, sözcükleri hecelerine ayırma, yazının yönünü
bilme, noktalama işaretleri ayırt edebilme, kitaplara ilgi duyma gibi erken okuryazarlık
becerileri gelişir.
ETKİLEŞİMLİ KİTAP OKUMA NASIL UYGULANIR?
Bu süreci genel olarak uygulama öncesi, sırası ve sonrası şeklinde üç kısma ayırabiliriz.
Uygulama Öncesi Yapılması Gerekenler:
● İlk olarak nitelikli bir çocuk kitabı seçilmelidir.
● Seçilen kitap çocuğa okunmadan baştan sona okunmalı ve çocuğun anlamasını
güçleştirecek yabancı veya soyut kelimelerin olmamasına dikkat edilmelidir.
● Çocuğun yeterince tanımadığı ve bilmediği sözcükler arasından hedef sözcükler
seçilmelidir.
● Çocuğa sorulacak sorular da uygulama öncesinde belirlenmelidir. Çocuğa sorulacak
soruların, yapılacak vurgulama ve tonlamaların provası yapılarak uygulama için
kolaylık sağlanmalıdır.
Uygulama Sırası Yapılması Gerekenler:
● Çocuk kitap sayfalarını görebilecek şekilde oturtulmalıdır.
● Kitabın kapağın(kitabın başlığı, yazarı, resimleyeni ve yayınevi) çocuğa tanıtılmalıdır.
● Yetişkin, kitabın başlığına ve kapak resmine dikkat çekerek kitabın ne hakkında
olduğuna ve hikayede ne tür olaylar olabileceğine dair “Bu resimde neler görüyorsun?
Sence bu kitapta ne anlatılıyor olabilir?” gibi açık uçlu sorular yöneltmeli ve çocuğun
tahminde bulunmalarına fırsat tanımalıdır.
● Hikaye okunan sırasında okunan hikaye parmakla takip edilerek çocuğun yazının
yönünün soldan sağa ve aşağıdan yukarı olduğunu fark etmesi sağlanmalıdır.
● Uygulama öncesinde belirlenen hedef sözcükler veya okuma esnasında çocuğun
sorduğu kelimeler çocuğun anlayabileceği şekilde açıklanmalıdır. Çocuğa hedef
sözcükler ile ilgili kendi yaşamı ile ilişkilendirebileceği örnekler sunulmalıdır.
● Hikayeyi okurken ses tonlamaları ve vurguların yapılması ile çocuğun hikayeye olan
ilgisi canlı tutulmalıdır. Olay akışına zaman zaman müdahaleler yapılarak varsayım ve
empati becerileri desteklenebilir.
Uygulama Sonrası Yapılması Gerekenler:
● Okunan hikayeye bağlantılı olacak şekilde oyun, şarkı, dans gibi üretimler yapılabilir.
● Hikayede geçen olay örgüsüne yönelik duygu-düşünce çalışmaları yapılabilir.
● Hikayenin süreci değiştirilerek yeni olay örgülerinin oluşumu desteklenebilir.
● “Sen olsan ne yapardın? Nasıl hissederdin?” gibi beyin fırtınası yapılabilecek sorular
yöneltilebilir.
PEKİ DOĞRU KİTAP SEÇİMİ NASIL OLMALI?
● Çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olmalı.
● Çocuğun ilgisi ve merakı göz önünde bulundurulmalı.
● Cümleler anlaşılır, basit ve eğlenceli olmalı.
● Kitapta kullanılan sayfalar dayanıklı ve ışığı yansıtmayacak şekilde mat olmalı.
● Küçük yaş grubu çocuklar için yırtılmaya dayanıklı kalın sayfalar olmalı.
● Kitabın cildi kolay yırtılmayacak şekilde sağlam olmalı.
● Hikayenin konusu ve planı basit olmalı.
● Yazı ile resimlerin uyumuna dikkat edilmeli.
● Yazı tipi sade ve süslemelerden uzak olmalı.
0 – 2 Yaşa Yönelik Kitaplar: Bez kitap, banyo kitapları, sesli kitaplar, hareketli duyu kitapları,
kavram kitapları.
2 – 4 Yaşa Yönelik Kitaplar: Basit masallar, tekerlemeler, uyaklı şiirler ve bilmecelerden oluşan
ve kısa hikayelerden oluşan kitaplar
Nisa Tuğba YILMAZ